05 mayo 2008

Os cans da guerra





O emprego de soldados mercenarios foi un recurso habitual no pasado en ausencia de auténticos exércitos nacionais. Ademáis, as tropas regulares non eran fiables á hora de afogar as revoltas populares, de ahí que os monarcas botaran man de profesionais contratados a cambio dunha paga -merces en latín-, que fixo do mercenario o primeiro proletario da historia.
Esta renunencia dos monarcas a armar aos seus súbditos explica a existencia de gardas de confianza compostas exclusivamente de extranxeiros: xermanos, no caso dos emperadores romanos, a garda varega dos bizantinos, a garda escocesa dos Borbóns franceses ou a valona dos seus homónimos españois, a garda mora de Franco ou a suiza que aínda manteñen os pontífices.
Durante a Idade Media os mercenarios deron orixe a un importe comercio internacional, fomentado polas Cruzadas e as guerras en Bizancio. Floreceron así as chamadas compañías libres, especialmente en Italia, onde as guerras entre as cidades eran endémicas e os seus xefes, os condottieri, actuaban como auténticos señores da guerra.
Os mercenarios eran reclutados, na súa maioría, entre as aguerridas poboacións das rexións montañosas e deprimidas das fronteiras de Europa: croatas, válacos, vascos, suizos. Aos procedentes das ciudades industriais de Flandres e Alemaña débeselles a estensión das armas de fogo na Idade Moderna.
O poeta romántico Alfieri laiábase de que estes homes libres serviran de sostén da tiranía. En Inglaterra a Carta Magna prohibiunos. No "Príncipe" Maquiavelo, anque recoñece as súas ventaxas, desaconselláos. O reformador relixioso Zwinglio condenou a práctica, xunto á prostitución e o adulterio. Na illa de Utopía, sen embargo, Tomás Moro confía a defensa da República a un exército mercenario.
Na Idade Moderna os mercenarios suizos e os lansquenetes alemáns foron a columna vertebral da infantería dos exércitos europeos, que a abundancia de plata americana permitiu costear con largueza. A guerra dos Trinta Anos supuxo o seu momento culminante. Na novela "O aventureiro Simplicissimus", publicada en 1668, Grimmelshausen ofrece unha vivaz descripción da vida dun soldado de fortuna nunha Alemaña asolada polos exércitos. Durante esta contenda o emperador Fernando II alugou os servizos do nobre bohemio Albrecht Valdstejna -ou Wallenstein, como se coñeceu en alemán- cuio exército de 20.000 homes constituíu a maior empresa privada na Europa anterior ao século XX.





Os exércitos contratábanse cos seus oficiais por un período determinado. Funcionaban coma unha empresa e como tal sufrían tamen conflictos laborais, mesmo folgas.
Os avances tecnolóxicos que fixeron mudar os hábitos da guerra, non acabaron coa práctica do mercenarismo. No século XX exércitos mercenarios combateron en numerosos conflictos, como os que sacudiron África nos anos 70 e que o escritor Frederick Forsyth retrata tan ben na coñecida novela "Os cans da guerra". O fenómeno segue a estar presente nos escenarios bélicos da actualidade. En Irak, concretamente, a morte en 2004 de catro membros da compañía de seguridade norteaméricana Blackwater nunha emboscada en Faluya, revelou ao mundo o alcance da participación de tropas mercenarias na guerra. En 2007 o periodista Jeremy Scahill no libro: "Blackwater: o nacemento do exército de mercenarios máis poderoso do mundo", sacaba á luz datos que non deixaban dúbida acerca da implicación de empresas privadas de seguridade occidentais na chamada guerra contra o terrorismo internacional. Cuns efectivos duns 20.000 soldados e 20 avións Blackwater ten intervido en países como Afganistán e incluso nos propios EEUU, onde foi utilizada despóis do furacán Katrina para prevenir altercados. Como vimos, esta fora unha das razóns alegadas no pasado para xustificar o emprego de mercenarios. Algunhas cousas semellan que non cambian nunca. Decía Maquiavelo que "é más difícil gobernar unha república armada co seu propio exército, ao mando dun dos seus cidadáns, que conducila se o seu exército é extranxeiro".

1 comentario:

Anónimo dijo...

Hola, por si quieres ampliar información al respecto:

Te invito a que veas la entrevista que Mara Torres les ha hecho en La 2 Noticias a Jeremy Scahill. En nuestra página tienes el vídeo (es la segunda mirada), y si te apetece comentar, opinar... no dudes en utilizar allí tb los comentarios.

Vídeo de la entevista a Jeremy Scahill, autor del libro "Blackwater. El auge del ejército mercenario más poderoso del mundo"
en La 2 Noticias


Saludos,

Mara Torres Página no oficial (Labana blog)