Fotógrafos da guerra

Fame, morte, desesperación, perdas… A Guerra Civil española trouxo isto e moito máis. Fotógrafos como Robert Capa non dubidaron en arriscar a súa vida para dar a coñecer ao resto do mundo as traxedias que se estaban a vivir na España do momento.

Andrej Friedmann coñecido coma Robert Capa (Budapest 1913- Vietnam 1954) pertencente a unha familia xudía ten, desde moi novo, unha grande afección á fotografía. Con dazasete anos coñece a Lajos Kassak quen lle da excelentes consellos e un gran apoio económico. Robert deu a coñecer a fotografía coma un obxecto social, mostrando as inxustizas do sistema capitalista. Coa chegada ao poder de Alemaña de Adolf Hitler, vese obrigado a abandonar Hungría.
Ao comezar a Guerra Civil española en xuño do 1936, Capa trasládase coa súa moza a España para inmortalizar os principais acontecementos da contenda española. Estivo no bando Republicano coa causa da República e defendendo a loita antifascista desde os inicios na fronte de Madrid ata a retirada final en Cataluña. O 5 de setembro de 1936, un mes e medio despois de que comezara a Guerra Civil, un miliciano anarquista de 25 anos, morreu nun cerrillo cordobés dun balazo disparado por un francotirador marroquí. A poucos metros metido nunha trincheira, Robert Capa fixo a foto máis famosa da Guerra Civil: Muerte de un miliciano. Esta foto orixinou moitas controversias, pois había moita xente que pensaba que fora falseada debido á súa gran perfección ou que fora a súa propia moza quen tomara a fotografía. Con todo, hai moitas hipóteses que din que Robert Capa era un gran fotógrafo, que estivo en moitas guerras, moi preto da liña de batalla e que non tiña necesidade ningunha de falsear ningunha foto.



Outro fotógrafo desta contenda foi o piloto sudafricano Vincent Doherty que describe o asedio dos milicianos ao Alcázar de Toledo así coma distintos retratos de diferentes zonas da cidade (plaza de Zocodover, a rúa de Armas e a praza da Madalena) Ilustrando tamén a vida da poboación, a cidade devastada e un gran número de imaxes dos milicianos (tanto na vida cotiá coma nas súas maniobras). Estas fotos foron posiblemente realizadas entre os días 20 e 21 de setembro do 1936.



Agustí Centelles (Valencia 1909 - Barcelona 1985), outro gran inmortalizador desta contenda, tivo contacto coa fotografía dende moi novo. Cando estalou o conflito foi destinado á fronte de Aragón, e dedicouse a facer reportaxes sobre as tropas na fronte: conquista de Teruel, batalla de Belchite… Foi colaborador do Comisariado de propaganda da Generalitat de Cataluña e encargado do archivo do exército en Barcelona. No 1939 autoexíliase a Francia, levando consigo os negativos das imaxes que el consideraba máis importantes. As tropas franquistas requisaron o resto dos negativos na súa casa e leváronos ao Arquivo de Salamanca. Estivo preso en diversos campos de concentración pero sempre salvou os negativos e as súas cámaras fotográficas. Cando regresou a España deixou os seus negativos agochados na casa da familia que o acolleu durante o seu exilio, voltando por eles no ano 1976.

V Xornadas da Asociación de Estudos Históricos Hume

Pronto darán comezo as quintas xornadas de Outubro da Asociación de Estudos Históricos Hume que terán lugar na biblioteca municipal das Pontes, todas elas ás 20.00 h.

DIA 17 DE OUTUBRO:
Jesús Andrés López Calvo O camiño de San Andrés de Teixido

DIA 24 DE OUTUBRO:
Serxio Paz Roca Vida cotiá no Antigo Réxime

DIA 31 DE OUTUBRO:
Carlos Nuevo Cal A Emigración

Estades todos convidados.

Exposición retrospectiva sobre a Guerra Civil dos Irmáns Mayo

Unha imaxe vale máis cá mil palabras. Tras unha imaxe escóndense moitas cousas: alegrías, dor, tristeza, amor… pero tamén podemos saber moitos datos da época ou do momento en que se tomou a foto.
Unha mostra disto son as fotografías que se están a expoñer do 27 de setembro ao 26 de outubro no Mercado Vello da nosa vila, e que nos achegan un pouco máis ao que foi a non tan lonxana Guerra Civil española provocada polo levantamento franquista.
Esta exposición amosa o testemuño dunha guerra, e dun traballo fotoxornalístico dende distintas unidades do bando republicano para que, as diferentes revistas e xornais da época publicaran crónicas gráficas do conflicto bélico, imaxes da fronte, da retagarda, das marchas dos soldados , das esperas nas trincheras, do tipo de equipamento bélico, dos prisioneiros de guerra, do sufrimento da poboación civil. Nesta serie de fotografias,dúas son as cidades protagonistas: Madrid e Valencia , rúas e casas arrasadas polas bombas, evacuacións da poboación, mulleres cosendo para os milicianos, colonias escolares, os feridos nos hospitais, os mortos…..
Na Biblioteca Nacional de Madrid atópanse depositadas unha colección de fotografias relativas á Guerra Civil Española. Esta exposición é un resumo das imaxes captadas por Francisco e Julio Souzo Fernández e por Faustino del Castillo Cubillo, compoñentes dos Irmáns Mayo, un grupo de fotoxornalistas pertencentes a dúas sagas familiares : os Souza Fernández (Francisco, Julio e Cándido) de orixe coruñesa, e os del Castillo Cubillo (Faustino e Pablo) , comprometidos dende a esquerda coa causa republicana en defensa da liberdade e a democracia.
É unha mostra moi interesante para visitar, e como dixo nun discurso Julio Souza, o único supervivinte deste grupo de fotografos: “ A historia escríbena os vencedores, non os vencidos, e pódese terxiversar sen darlle moitas voltas á realidade. A unha fotografría por moitos pés que lle poñan, é moi dificil darlle a volta. A fotografía deunos un reflexo moito máis fiel que a propia historia escrita, con todo respecto aos historiadores. Eu non considero a fotografía como un complemento da literatura. As fotografias, como os grandes notarios, dan simplemente fe do sucedido".

AS ESCOLAS NA GRECIA CLÁSICA

Xa está aquí un novo curso! Pero… sabemos como eran as primeiras escolas no mundo occidental? Como eran as escolas na Grecia Clásica?
Os nenos e as nenas na Grecia Clásica eran educados de forma diferente, pois anos máis tarde o seu papel na sociedade sería ben distinto.
A nena limitarase a xogar cos seus bonecos e a aprender da súa nai as destrezas de fiado e texido.
Nembargantes o neno aos sete anos dirixirase á casa do maestro acompañado dun escravo de confianza onde, xunta outros poucos rapaces, realizarán unha serie de actividades. O mestre organiza o que hoxe chamaríamos clases particulares en grupos reducidos.
Tres son os bloques sobre os que se constrúe a educación dun mozo grego:
Lingua, literatura e aritmética: o alumno aprende a ler, a escribir e algunhas nocións elementais de aritmética. Máis adiante, introdúcese ao alumno en xeometría e debuxo. Cando xa é capaz de ler con soltura e fluídez, o neno comeza a coñecer obras dos grandes clásicosda literatura, en especial de Homero, aprendendo de memoria fragmentos da Ilíada e da Odisea e comentándoos sobre todo dende o punto de vista filosófico e literario.
Música: Os gregos foron sempre amantes da música. Os nenos aprendían a cantar e a tocar a cítara mentres recitaban. A frauta (moi común nos nosos colexios) non era moi apreciada polos gregos. Aínda así, o que se buscaba non era tanto unha educación musical senón que o rapaz chegara a ser un home sensible e fino na medida do posible.
Educación física: o alumno realizaba exercicios físicos de progresiva dificultade adquirindo destrezas básicas de loita, salto, lanzamento de disco...
Deste modo, a mente, o espírito e o corpo do neno crecían en harmonía e equilibrio.

Deuses, tumbas e sabios

Esta é unha historia con todos os ingredientes do mellor do xénero de aventuras. Estamos no ano 1838 e a goleta británica Beatrice, con rumbo a Londres, desaparece en augas próximas as costas españolas, moi preto de Cartagena. Nas súas bodegas a nave garda un extraño cargamento: o sarcófago de Menkaura. Máis coñecido polo seu nome grego de Micerino, foi o faraón da IV Dinastía que mandou construir a Terceira Pirámide da necrópole de Giza, a chamada Divina Pirámide. A peza fora atopada un ano antes por un coleccionista inglés, Howard Vyse, que logrou acceder á camara funeraria recurrindo á dinamita, método que xa empregara infructuosamente na Gran Pirámide de Quéope, cuia tumba fora violada por saqueadores en tempos remotos.
Na súas orixes, a exiptoloxía era unha actividade máis propia de aventureiros sen escrúpulos que de apacíbeis eruditos, e as fronteiras entre arqueoloxía e pillaxe non estaban claramente definidas. Atraídos pola riqueza da terra dos faraóns, estes homes empregaban todos os medios ao seu alcance para facerse cos prezados obxectos cuia posesión disputábanse os máis importantes museos de Europa, como o British Museum ou o Louvre. Xentes como Belzoni, Henry Salt ou Bernardino Drovetti protagonizaron encarnizados enfrontamentos, descritos con detalle no libro de Brian Fagan O saqueo do Nilo .
Agora o gogerno exipcio planea rescatar o pecio do Beatrice e recuperar o sarcófago de Menkaura. Para este proxecto pretende contar con un dos máis exitosos buscadores de tesouros, Robert Ballard, o home que atopou en 1985 os restos do Titanic.
Un Robert L. Stevenson do século XXI non atoparía mellor argumento para unha novela.

O alcázar de Sevilla

Os alcázares eran as residencias dos líderes musulmáns. Un dos máis famosos é o alcázar de Sevilla.
O alcázar de Sevilla componse de diversos edificios de varias épocas. A fortificación orixinal construíuse sobre un antigo asentamento romano e máis tarde visigodo. Posteriormente pasou a ser unha basílica paleocristiana de San Vicente Mártir e onde fora enterrado San Isidoro.
Empezou a tomar o seu aspecto actual trala conquista de Sevilla no 713 polos árabes. No ano 884 a fortaleza contribuíu a evitar a invasión vikinga da cidade.
Nun principio compoñíase de varios recintos, como a Casa dos Príncipes, vivendas que no século IX ían desde a Praza do Triunfo ata o Barrio de Santa Cruz.
Para levar a cabo a obra, importantes artesáns toledanos, granadinos e sevillanos foron enviados polo rei nazarí Mohamed V. Ampliouse coa vivenda dos emires no século XI e ao longo do século XII seguíuse fortificando e engadindo estancias. Un século máis tarde os almohades sumaron máis patios e pazos. .
Trala Reconquista en 1248, foi residencia do rei Fernando III, tomándose por costume o de ser hospedaxe dos sucesivos monarcas.
Afonso X O Sabio fixo as primeiras reformas creando tres grandes salóns góticos. Posteriormente Pedro I O Cruel, en 1364, decidiu construír o que se convertiu no primeiro pazo dun rei castelán que non estaba protexido tralos muros e defensas dun castelo, logrando o seu definitivo aspecto mudéxar que hoxe conserva.
Consérvanse todavía restos do antigo Pazo Islámico como o Patio do Xeso, da época previa á Reconquista. As obras comezadas por Pedro I impulsaron a posteriores soberanos a realizar máis transformacións. Nel Carlos I celebrou a súa boda con Isabel de Portugal, nunha das estancias naceu en 1848 a infanta Isabel, neta de Fernando VII.
Na actualidade , utilízase sobre todo para realizar exhibicións de obxectos de época árabe nos seus salóns, disfrutar cada verán cun concerto nocturno nos seus xardíns e gozar da súa beleza arquitectónica.
Nos xardíns do Alcázar reúnense caracteres árabes, renacentistas e modernos. Están dispostos en terrazas, de gran vexetación, multitude de laranxos e palmeiras, fontes, pavillóns… destacando os xardíns do Príncipe coa fonte de Neptuno e os Xardíns do Laranxal coa fonte do León e o Pavillón de Carlos V onde morreu o rei Fernando III.
Dende os xardíns chegamos ao Patio de Banderas, lugar onde se colocaban as bandeiras cando se hospedaba algún rei no palacio, sendo coma unha especie de Praza de Armas do Alcázar.

O icono sagrado

Título: O icono sagrado
Autor: Neil Olson
Editorial: Planeta
Sinopsis: Grecia, 1944. Durante a Segunda Guerra Mundial, un grego coñecido como A Serpe pacta con Müller, un asasino nazi, a entrega dun cargamento de armas a cambio dun icono do século VIII e, segundo din, pintado sobre o Sudario de Cristo.
Nova Iork, 2000.Un home xa maior vive baixo un nome falso, aislado do mundo e pechado coa súa colección de arte e pintura. Cando morre, a súa neta, Ana, debe entrar na pequena capela do seu avó, que sempre lle deu algo de respecto e que garda un obxecto: un extraño icono que nin sequera aparece mencionado no testamento. Matthew, un mozo especialista en arte bizantino do Museo de Arte Metropolitano, é enviado para verificar a súa procedencia e o seu valor. Ana séntese en seguida atraída por el e lle dá vía libre para estudalo.
O icono é codiciado por varios personaxes: Andreas, o avó de Matthew quere recuperalo en nome da Igrexa Ortodoxa, Del Carro, un home moi turbio e rico e A Serpe cuxa identidade mantense en secreto e descubrirase ao longo da aventura...
Comentario: Aínda que O Icono Sagrado non narra ningú feito histórico concreto, si coido que é un libro moi interesante, pois nel vése reflectido o interese dos nazis por conseguir obras de arte e tamén as atrocidades que se cometeron durante a 2ª Guerra Mundial co único fin do beneficio propio.

O Pazo de Versalles

Un dos grandes tesouros de Francia é o pazo de Versalles. Foi unha construción do reinado de Luís XIV (coñecido coma o Rei Sol) aínda que a propiedade xa pertenceu orixinariamente ao seu pai, Luís XIII ao que lle entusiasmaba a caza e que mandou levantar en 1623 un pavellón de caza no medio do bosque, construindo en 1634 unhas dependencias máis espaciosas. Cando morreu nove anos despois o seu fillo Luís XIV só tiña cinco anos. Ao rapaz encantáballe o pavellón mais as razóns para a construción do pazo corresponden ás turbulencias políticas da época. De neno, Luís XVI foi testigo do alzamento de A Fronda polo que durante toda a súa vida desconfiou dos parisinos. Ao forzar aos nobles a seguilo a Versalles podería vixialos e recortar a súa capacidade de levar a cabo accións políticas independentes.
Ao longo dos seus 72 anos de reinado, Luís XVI gastou enormes cantidades de cartos no pazo, empleando aos mellores artistas de Francia.
O pazo é inseparable da personalidade do rei.Cando Versalles se converteu en sé do goberno en 1682 tivo que ampliarse para acoller a toda a corte.
Os aposentos reais decoráronse con ouro e mármol e estaban organizados coma se se tratase de planetas gravitando ao redor do sol(emblema real). Todo en Versalles rexíase polo protocolo e a etiqueta.
A galería dos espellos (unha sala de 73 m de longo que ocupa toda a parte central do pazo) é unha evidencia da búsqueda da grandeza. As 17 fiestras altas e arqueadas son o reflexo correspondente aos 17 espellos franceses que ocupan as paredes de enfrente mentras que o teito inmortaliza as conquistas diplomáticas e militares do rei. Máis recentemente, durante a Primeira Guerra Mundial, Versalles foi utilizado polo Consello de Guerra Aliado e o Tratado de Versalles firmouse nesta galería o 28 xuño de 1919.
O xardín de Versalles non se queda atrás. O paisaxista André Le Nôtre diseñou o que se considera o exemplo máis perfecto do xardín francés. O rei estivo tan orgulloso dos seus xardíns que escribiu unha detallada descrición da mellor maneira para visitalos. Organizados ao redor de dous eixes principais contén encantadores sotos,fontes, laberintos… O rei pediu que as súas flores floreceran todo o ano e grazas ao seu enxeñeiro Jean-Baptiste de La Quintinye, comía morangos en marzo e leitugas en xaneiro.
Como ás veces Versalles resultaba demasiado grande e excesivamente público, o rei pediu que se construíra o Grand Trianon, un pequeno pazo de mármol rosa, nos xardíns de Versalles. Luís XV tamén viviu en Versalles e mandou edificar o Petit Trianon, en 1769 para poder atoparse coa súa amante, Madame de Pompadour. María Antonieta creou un xardín de estilo inglés cunha granxa en miniatura, con animais e un muíño xunta un pequeno estanque.

A Guerra do Vietnam

Pois coma o prometido é débeda, aquí vos deixo o power point que debería acompañar o meu traballo sobre a Guerra do Vietnam.

Supremacía racial?

As doutrinas raciais teñen o seu punto de partida na obra do francés Joseph Arthur de Gobineau que en 1853 publicou o seu "Ensaio sobre a desigualdade das razas humanas", onde afirmaba que a causa da decadencia das civilizacións debíase á mestura racial. As súas teorías tiveron continuidade na obra de Houston S. Chamberlain, autor de "Os fundamentos do século XIX" (1899), para quen a historia podía resumirse na loita pola supremacía entre o pobo ario e os que calificaba como razas inferiores, en especial os xudeos.
As potencias europeas atoparon no racismo a xustificación do dominio colonial en África e Asia, o que angloindio Rudyard Kipling definiu coa expresión “misión civilizadora do home branco”.
O nazismo nutriuse destas ideas, así como do darwinismo social, interpretación perversa do evolucionismo darwiniano, e o tradicional antixudaísmo, estendido en Europa desde a Idade Media, onde non eran infrecuentes estalidos de violencia contra as comunidades hebreas, os chamados pogroms.
Hitler convertiu o antisemistismo nun dos eixos da súa doutrina. No Mein Kampf afirma que "O fin supremo do Estado racista debe ser o asegurar a conservación dos representantes da raza primitiva, creadora da civilización superior que fai a beleza e o valor dunha humanidade superior". Coa victoria do nazismo en Alemaña os xudeos foron despoxados da cidadanía, prohibiuselles o matrimonio coa poboación aria (Leis de Nürnberg de 1935) e, en 1938, na famosa "noite dos cristais rotos", desatouse unha feroz persecución que culminaría na creación dos campos de exterminio.
En agosto de 1936 os xogos olímpicos de Berlín pretendían amosar ao mundo a superioridade da raza aria. A posta en escea correu a cargo do arquitecto nazi Albert Speer e a fotógrafa Leni Riefenstahl. Pero as catro medallas conseguidas polo atleta afroamericano Jesse Owens desmentiron a suposta superioridade racial aria. Dous anos despóis, a derrota do púxil Max Schmeling fronte a outro deportista negro, Joe Louis, “o bombardeiro de Detroit”, volveu a demostrar a inconsistencia da suposta supremacía aria.